III. Temsil yetkisinin kaldırılması veya sınırlanması
III. Temsil yetkisinin kaldırılması veya sınırlanması
Madde 190 - Eşlerden biri birliği temsil yetkisini aşar veya bu yetkiyi kullanmada yetersiz kalırsa hâkim, diğer eşin istemi üzerine temsil yetkisini kaldırabilir veya sınırlayabilir. İstemde bulunan eş, temsil yetkisinin kaldırıldığını veya sınırlandığını, üçüncü kişilere sadece kişisel duyuru yoluyla bildirebilir.
Temsil yetkisinin kaldırılmasının veya sınırlanmasının iyiniyetli üçüncü kişilere karşı sonuç doğurması, durumun hâkimin kararıyla ilân edilmesine bağlıdır.
I-) Türk Kanunu Medenîsi:
b) Nez’i
Madde 156
Karı, Kanunen haiz olduğu temsil salâhiyetini suiistimal eder yahut kullanmaktan âciz olursa koca, bu salâhiyeti kendisinden tamamen veya kısmen nezedebilir.
Bu nezi noter 1 marifetiyle ilân edilmedikçe hüsnü niyet sahibi üçüncü şahıslara karşı hüküm ifade etmez.
II-) Madde Gerekçesi:
Yürürlükteki Kanunun 156 ncı maddesini karşılamaktadır.
Madde 1984 tarihli Öntasarı 153 üncü maddeden yararlanılmak suretiyle yeniden kaleme alınmış İsviçre Medenî Kanununun 174 üncü maddesinde olduğu gibi üç fıkra hâlinde düzenlenmiştir.
Ancak madde kaleme alınırken, İsviçre Medenî Kanununun 174 üncü madde hükmü göz önünde tutulmak suretiyle kısmen değiştirilmiştir. Bu anlamda olmak üzere 1984 tarihli Öntasarıdan farklı olarak “Eşlerden birinin evlilik birliğini temsil yetkisini kötüye kullanması” yerine “Eşlerden biri birliği temsil yetkisini aşar” ibaresine yer verilmiştir. Öte yandan 1984 tarihli Öntasarıda kullanılan “veya bu yetkisini kullanma gücünden yoksun bulunması hâlinde” yerine “veya bu yetkiyi kullanmada yetersiz kalırsa” ibaresi amacı daha iyi ifade etmesi yönünden tercih edilmiştir.
Yürürlükteki Kanunda madde, kadının temsil yetkisinin nez’i (kaldırılması) açısından düzenlenmiştir. Maddede ise temsil yetkisi her iki eş açısından eşit olarak düzenlendiği cihetle, temsil yetkisinin kaldırılması veya sınırlanması her iki eş açısından ancak hâkimden karar alınmasına bağlıdır. Hâkimin böyle bir karar vermesi için, temsil yetkisinin aşılmış olması veya yetkiyi kullanmada yetersiz kalınmış bulunması gerektiği esası kabul edilmiştir.
Ayrıca maddede, istemde bulunan eşin, temsil yetkisinin kaldırıldığı veya sınırlandığını hâkim kararı gerekmeksizin, sadece üçüncü kişilere, kişisel duyuru yoluyla bildirebileceği öngörülmüştür.
İkinci fıkrada ise daima hâkim kararını gerektiren durum düzenlenmiştir. Bu hükme göre temsil yetkisinin kaldırılmasının veya sınırlanmasının iyiniyetli üçüncü kişilere karşı sonuç doğurması, durumun hâkimin kararıyla ilân edilmesine bağlı olacaktır.
III-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
b. Entzug der Vertretungsbefugnis
Art. 174
1 Überschreitet ein Ehegatte seine Befugnis zur Vertretung der ehelichen Gemeinschaft oder erweist er sich als unfähig, sie auszuüben, so kann ihm das Gericht auf Begehren des andern die Vertretungsbefugnis ganz oder teilweise entziehen.
2 Der Ehegatte, der das Begehren stellt, darf Dritten den Entzug nur durch persönliche Mitteilung bekannt geben.
3 Gutgläubigen Dritten gegenüber ist der Entzug nur wirksam, wenn er auf Anordnung des Gerichts veröffentlicht worden ist.
2-) CCS:
b. Retrait du pouvoir de représenter l’union conjugale
Art. 174
1 Lorsqu’un époux excède son droit de représenter l’union conjugale ou se montre incapable de l’exercer, le juge peut, à la requête de son conjoint, lui retirer tout ou partie de ses pouvoirs.
2 Le requérant ne peut porter ce retrait à la connaissance des tiers que par avis individuels.
3 Le retrait des pouvoirs n’est opposable aux tiers de bonne foi qu’après avoir été publié sur l’ordre du juge.
1 Düstur’daki ibare “kâtibi adil” şeklindedir. Ancak bu ibare “noter” olarak değiştirilmiştir. Zira 1402 sayılı ve 02.03.1929 tarihli Katibi Adil Kanununun ve Muaddel Bazı Maddelerinin Tadili Hakkında Kanunun 1. maddesi ile 10 Teşrinievvel 1329 tarihli Katibi Adil Kanunu’nun adı “Noter Kanunu” olarak değiştirilmiş ve kâtibi adillere “noter” unvanı verilmiştir (RG. 12.03.1929; S: 1141).